Asbest Nedir

Asbest ya da amyant, ısıya, aşınmaya ve kimyasal maddelere çok dayanıklı lifli yapıda kanserojen bir mineral. Halk arasında taş pamuğu, kaya lifi, ak toprak, çorak toprak, gök toprak, çelpek, höllük veya ceren toprağı gibi isimlerle de bilinir.

Isıyı ve elektriği yalıtması, sürtünmeye ve asit gibi maddelere dayanıklı olması nedeniyle ilk başlarda sihirli mineral olarak tanınmaya başlanmıştır. Bir çeşit toprak olan bu mineralin düşük maliyetli yöntemlerle çıkarılması, kolayca işlenmesi ve sayılan bu olağan üstü özellikleri nedeniyle Asbest, yaklaşık 3000 çeşit üründe katkı maddesi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Isı yalıtımları, ses izolasyonları, yanmaz ürünler, ses perdeleri, balata, sızdırmazlık ürünleri başta olmak üzere hayatımızın içindeki ürünlerde, inşaat, gemi, uçak, otomobil, makine sektörlerinde birçok farklı şekilde halen kullanılmaktadır.

1950’li yıllardan sonra sonra insan sağlığına önemli zararlar veren kanserojen bir madde olduğu tespit edilince, asbest maddesi için öldürücü toz tanımlaması yapılmıştır. Kırılma, çatlama, esneme veya sürtünme gibi sebeplerle Asbest içeren ürün tozmaya başlar. Asbest içeren herhangi bir malzemenin tozu kanserojendir. Gözle görmediğimiz küçüklükte olabilen bu ince uzun tozlar akciğerlerimizin en derinlerinde hava keselerine kadar ulaşabilir ve saplanır. Kılçıklı yapıda olan bu tozlar saplandığı yerden çıkamaz ve iyileşemeyen yaralar oluşturur.

Asbeste bağlı oluşan hastalıklar;

Solunum yoluyla vücuda girdiğinde başta kanser olmak üzere çeşitli hastalıklara yol açar. Genel olarak akciğer zarları arasında sıvı toplanması, kireçlenme, akciğer zarı kalınlaşması ve akciğer dokusunda bağ dokusu oluşumu gibi hastalıklardır.

Asbest Söküm İşi Nasıl Yapılır;

Eternit çatı, su borusu, marley, marley yapıştırıcıları, cam macunu, ısıya dayanıklı contalar, yalıtım plakaları, balatalar, yanmaz kumaşlar bilinen Asbest içeren bazı ürünlerdir.

Asbest tozu (lifleri) solunduğunda farklı patolojilere ve/veya kansere neden olmaktadır. Asbest, Dünya Sağlık Örgütü Uluslararası Kanser Araştırma Merkezi’nin “Kanserojen Maddeler” listesinde yer almakta olup, Türkiye’de de 2010 itibariyle yasaklanmıştır.

1-Risk Değerlendirme

İşveren, asbest tozuna maruziyet riski bulunan çalışmalarda, asbestin türü ve fiziksel özellikleri ile çalışanların maruziyet derecesini dikkate alarak risk değerlendirmesi yapmakla yükümlüdür.

Asbest içeren malzeme olup olmadığının kontrolü,
Şüpheli alanlardan Numune alma,
Numunelerin Akredite Laboratuarlarda kontrolü ve raporlanması

2-Bildirim (İş Planı)

Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne iş planı ile bildirim yapılır
1) İşyerinin ticari unvanı ve adresi,
2) Sökümü yapılacak asbestin türü ve miktarı,
3) Yapılacak işler ve işlemler,
4) Çalışan sayısı,
5) İşe başlama tarihi ve işin tahmini süresi,
6) Asbest söküm uzmanı belgesi,
7) Asbest söküm çalışanı belgesi.
8) Asbest ve/veya asbest içeren malzemelerin uzaklaştırılmasında kullanılacak metot,
9) Asbest sökümü ve uzaklaştırılması işleminde kullanılacak ekipmanın özellikleri,
10) İşi yapanların korunmaları ve arındırılmaları,
11) İşlem sırasında ortamda veya yakınında bulunan diğer kişilerin korunması,
12) Asbest ve/veya asbestli malzemelerin yerinde kalmasının daha büyük bir risk oluşturmadığı haller dışında, yıkıma başlanmadan önce bina ve tesislerden bu malzemelerin uzaklaştırılması işlemlerine ilişkin hususlar yer alır.

3- Söküm, yıkım, tamir, bakım ve uzaklaştırma işleri

Asbest Söküm Uzmanı nezaretinde ve Asbest Söküm Çalışanlarınca yapılır.
Çalışma ortamından düzenli olarak alınan asbest numunelerinde lif sayımı yapılır.
Uygun solunum sistemi koruyucusu ve diğer kişisel koruyucu donanım (tulum, eldiven, ayakkabı, gözlük, kulaklık, vb.) kullanımı sağlanır.
Uyarı levhalarının konulmasını sağlanır.
Asbest veya asbestli malzemeden çıkan tozun, tesis veya çalışma alanı dışına yayılmasını önlenir.

4-İş Bitimi

Asbest veya toz çıkaran asbestli malzemeler, sızdırmaz uygun paketler içerisinde taşınır ve diğer malzemelerden ayrı olarak depolanır.
Asbest içeren atıklar derhal toplanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili mevzuatındaki işaretlemeler kullanılarak içinde asbest olduğunu gösterecek şekilde etiketlenip sızdırmaz paketler içinde en kısa zamanda işyerinden uzaklaştırılır ve ilgili mevzuata uygun şekilde yok edilir.
Asbest söküm, yıkım, tamir, bakım, uzaklaştırma işlemleri tamamlandığında, işyerinde asbest tozuna maruziyet riskinin kalmadığını belirten ve ölçüm sonuçlarını da içeren bir belge “Asbest Temiz Raporu” düzenlenmesini sağlanır.
Tüm belgeler ve ölçüm sonuçlarını içeren Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne teslim edilir.